Yabancılar Hukuku, yabancıların Türkiye’ye giriş, ikamet, çalışma, seyahat etme, eğitim, sağlık hizmetlerinden faydalanma, sosyal güvenlik hakları, vatandaşlık başvurusu ve diğer yasal hak ve yükümlülükleri gibi konuları düzenleyen bir hukuk dalıdır. Türkiye’de yabancıların hakları ve yükümlülükleri, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerle düzenlenir.
Vatandaşlık Hukuku ise Türk vatandaşlarının hak ve yükümlülüklerini düzenleyen bir hukuk dalıdır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığına kabul, vatandaşlıktan çıkarma, çifte vatandaşlık, vatandaşlık kazanma koşulları gibi konular, Türk Vatandaşlığı Kanunu ve bu kanuna bağlı olarak çıkarılan yönetmeliklerle düzenlenir.
Türk hukukunda yabancılar ve vatandaşlık hukuku, yabancıların ülkede yaşamlarını kolaylaştırmak ve vatandaşlık başvurularını daha şeffaf bir şekilde yönetmek amacıyla sürekli olarak revize edilmekte ve güncellenmektedir.
Hukukumuza göre Türk vatandaşlığı doğumla veya sonradan kazanılabilir. Sonradan vatandaşlık; bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilme, yetkili makam kararı ve seçme hakkının kullanılması yolları ile kazanılmaktadır.
Bir Türk vatandaşı ile 3 yıl boyunca evli olmak, belirlenen yatırım yollarından biri ile yatırım yapmak, 5 yıl boyunca Türkiye’de ikamet etmiş olmak gibi hallerde vatandaşlık başvurusu yapılabilir. Ancak her yolun kendine özgü şartları bulunduğundan, hak kaybı yaşamamak adına bir avukat ile başvuru süreçlerini yönetmek önemlidir.
Çifte vatandaşlık, bir kişinin aynı anda birden fazla devlet ile vatandaşlık bağının bulunması anlamına gelir.
7179 Askeralma Kanunu’na göre her erkek Türk vatandaşının askerlik yapma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu nedenle çifte vatandaşlık askerlik yapılmasına engel değildir.
Türk vatandaşlığı sonradan kazanılmış ise, talep halinde askerlik vatandaş olunan tarihten itibaren 2 yıl süre ile ertelenebilir. Vatandaş olan kişi, 22 yaşından büyükse ve diğer vatandaşlığında askeri hizmetini yerine getirdiğini belgeleyebiliyor ise tekrar askerlik yapmasına gerek bulunmamaktadır.
Turkuaz Kart, yabancıya Türkiye’de süresiz çalışma ve ikamet hakkı verirken, kart sahibinin yakınlarına sadece ikamet hakkı veren bir hukuki belgedir.
Turkuaz Kart tek başına vatandaşlık hakkı vermez. Ancak belirli koşulların sağlanması halinde kart sahipleri, istisnai bir yol ile Türk vatandaşlığı kazanabilmektedir.
- Evlilik birliği içinde, Türk ana ve babadan doğan çocuk, doğumundan itibaren Türk vatandaşıdır ve yurt dışında olunması bu durumu değiştirmez.
- Türk vatandaşı ana ve yabancı babadan evlilik birliği içinde veya evlilik olmadan doğan çocuk Türk vatandaşıdır.
- Türk vatandaşı baba ve yabancı anadan evlilik birliği dışında doğan çocuğun vatandaşlık kazanabilmesi için baba ile soy bağının kurulması lazımdır. Babanın çocuğu tanıması veya mahkemeden alınan soy bağı kararı ile çocuğun Türk vatandaşlığı sağlanabilir.
Yurt dışında sağ olarak doğan çocuğun doğum bildirimi için 60 gün içerisinde doğuma ilişkin resmî belge ile en yakın dış temsilciliğe müracaat edilir. Ancak, yurt dışında doğuma ilişkin bildirim yapılmamış olması halinde yurt içinde herhangi bir nüfus müdürlüğüne yapılabilir.
Bildirimi anne, baba, vasi ve kayyım yapabilir. Bu kişilerin bildirim yapmasının mümkün olmadığı durumda, çocuğun büyükannesi, büyükbabası, 18 yaşını doldurmuş kardeşleri veya çocuğu yakınında bulunduran kişiler de bildirim yapabilir.
Bildirim yapılırken, çocuğun baba ve anasının nüfus cüzdanı/kimlik kartı ile doğuma ait resmi belge veya doğum raporu ibraz edilir. Belge ibraz edilemezse, ananın yoksa babanın çocuğu olduğuna dair tıbbi rapor alınması gerekir.
Yurt dışında doğanların, doğdukları yer adı ile birlikte ülke adı doğum yeri olarak yazılır.