Jandarma, uzman erbaş ve astsubayların meslek hayatını doğrudan etkileyen sicil notları, haksız değerlendirmelere konu olabilmektedir. Bu durumda sicil iptal davası açılarak hak kayıplarının önüne geçilebilir.
Sicil İptal Davası Nedir?
Sicil iptal davası; askeri personellerin maaşını, görevinde yükselmesini, çeşitli yurt içi ve yurt dışı görevlerine katılabilmesini, kurslara erişebilmesini etkileyen sicil notunun haksız yere düşük verilmesi halinde düşük sicil iptal edilmesini sağlayan davadır. Sicil notları, mesleki açıdan büyük önem arz ettiği için düşük verilmesi halinde pek çok zorluk ortaya çıkabilmektedir.
İlgili Mevzuat
Sicil notu, Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarını, Jandarma teşkilatı ile Sahil Güvenlik teşkilatına mensup personeller hakkında uygulanmaktadır.
Uygulamaya ilişkin hükümler;
- Uzman erbaşlar için Uzman Erbaş Yönetmeliği’nde,
- Astsubaylar için Astsubay Sicil Yönetmeliği’nde,
- Subay sınıfı için Subay Sicil Yönetmeliği’nde,
- Jandarma personelleri için ise Jandarma Genel Komutanlığı Subay, Astsubay Ve Uzman Jandarma Atama Yönetmeliği’nde
- Genel olarak da MKL 52-1 TSK Sicil Belgesi Düzenleme Kılavuzu ve kuvvetler tarafından yayınlanan sicil işlemleri konulu uygulama emirleri ile düzenlenmiştir.
Sicil Notu Nedir?
Sicil notu; sicil belgelerinden alınabilecek notların ortalaması ile Fiziki Yeterlilik Değerlendirme Testinden elde edilen notun ilgili Yönetmeliklerde belirlenecek esaslar dâhilinde Kuvvet Komutanlıkları tarafından toplanmasıyla tespit edilen nottur.
Sicil notu her yıl yeniden verilir. Personelin terfi, rütbe kıdemliliği, kademe ilerlemesi, atama ve yurtdışı görevlerine seçilmelerine imkan sağlayan veya ilişiğinin kesilmesini gerektiren bir değerlendirme kriteri olarak işlev görmektedir. Sicilin sübjektif değerlendirmeler yapılmak suretiyle ve mevzuata uygun olmadan verilmesi sonucunda; ilgili personelin terfisinin engellenmesi, katılmaya hak kazanabileceği kurs, eğitim ve görevlere katılımının engellenmesi ve hatta sicil notunun düzenli şekilde düşük olması nedeniyle meslekten ilişiğinin kesilmesi gibi durumlar ortaya çıkmaktadır. Bu sebeple verilen sicil notları oldukça önemlidir.
Sicil notları, sicil üstleri tarafından verilir. Not verilirken sicil üstünün bireysel gözlemleri ve kanaatleri etkili olmaktadır. Bu bakımdan Yönetmelikler ile bazı kısıtlamalar getirilmiştir. Not verecek olan sicil üstünün belirli bir rütbe ve görevde olması, sicil döneminde belirli bir süre çalışmış olması, personelin günlük eğitim ve çalışmalarını, tavır ve hareketlerini, disiplin ve itaatini, sicil belgesinde yazılı diğer hususları aralıksız izlemeli; yapacakları haberli ve habersiz denetlemeler, özel yazılı veya sözlü sınavlar, verecekleri özel görevler, çeşitli tatbikat ve manevralardaki tutum ve durumu ile de yeterlik ve yetenekleri hakkında tam bir kanaat edinmelidir. Görevlerinin öneminden dolayı, sicil üstlerinin sicil belgelerindeki nitelikleri tam bir tarafsızlık, adalet ve vicdanî kanaatle değerlendirmesi zorunludur.
Sicilin Düşük Olması Halinde Ne Yapılır?
Sicil iptal davası, haksız yere düşük verilen sicil notlarının iptal edilmesini ve yerine yüksek sicil notları verilmesini hedefler. Davanın açılması için sicilin düşük olduğundan şüphelenilmesi yeterlidir zira sicil notları gizlidir. Astsubay Sicil Yönetmeliği’nin 25. Maddesi; “Sicil belgeleri “ÖZEL” gizlilik dereceli olup, yetkili olmayanlara gösterilemez ve herhangi bir kısmı yok edilemez. Sicil belgelerinin mühürlü ve özel gizlilik dereceli zarfları, yetki verilecek görevlilerden başkası tarafından açılamaz. Sicil belgelerini yetkili olmadığı halde açanlar veya belgede yazılı olan muhteviyatı yetkili olmayanlara açıklayanlar hakkında, yasal işlem yapılır. Yukarıdaki hususlar elektronik sicil belgeleri için de uygulanır.” düzenlemesine bulunmuştur. Bu nedenle sicilin düşük olduğundan şüphelenilen tarih, öğrenme tarihi sayılacaktır. Örneğin Astsubaylığa geçiş sınavlarına başvuran bir uzman çavuşun başvurusunun reddedilmiş olması düşük sicil almış olmasından kaynaklanıyor olabilir.
- Siciller arasında anormal derece fark varsa (Örneğin; 100 olan sicil notu bir anda 40’a düşürülmüşse),
- Sicil objektif kriterlere ve mevzuata uyulmadan verilmemişse,
- Düşük sicilere ilişkin belge bulunmuyorsa,
- Sicil yetkisiz üst tarafından verilmişse,
- Sicil amiriyle en az üç ay çalışılmamışsa sicil iptal davası açılabilir.
SİCİL İPTAL DAVASI NASIL AÇILIR?
Görevli ve Yetkili Mahkeme;
Sicil iptal davası, İdare Mahkemesi’nde açılır. İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 33. maddesi uyarınca yetkili mahkeme ilgilinin görevli bulunduğu yer idare mahkemesidir. İYUK’ nun 20/C maddesinin birinci fıkrası ile getirilen özel yetki kuralına göre ise; “Millî Savunma Bakanlığı kadrolarında çalışan kamu görevlileri ile 25/6/2019 tarihli ve 7179 sayılı Askeralma Kanunu kapsamında askerlik hizmetini yerine getiren yedek subaylar ve yedek astsubaylar ile erbaş ve erleri ilgilendiren ve askerî hizmete ilişkin idari işlem ve eylemlerden doğan uyuşmazlıklar hakkında uygulanır. Bu uyuşmazlıkların çözümünde ilgilinin görev yaptığı yerin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi yetkilidir.”
Yani dava, davanın açılacağı tarihte davacının görev yaptığı yerin bağlı olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açılacaktır. Örneğin; Hakkari’de görev yapmakta olan bir astsubay için sicil iptal davası, Hakkari ilinin idari yargı yetkisi yönünden bağlı olduğu Erzurum Bölge İdare Mahkemesi’nin bulunduğu yerde, yani Erzurum İdare Mahkemesi’nde açılacaktır.
İlgili kişinin görev yaptığı yer; atandığı yeni idari birimde göreve başlamışsa bu sonraki görev yeridir. Kişi çıkarma, emeklilik ve benzeri sebeplerle kurumdan temelli ayrılmışsa son çalıştığı yerdir. Geçici görevlendirmelerde ise geçici olarak bulunulan birimdir.
Unutulmamalıdır ki, sicil notu mesleki geleceğinizi doğrudan etkileyen bir kriterdir. Bu nedenle haklarınızı korumak için alanında uzman bir hukukçudan destek almanız yararınıza olacaktır.
Sicil İptal Davasında Zamanaşımı Var mıdır?
İYUK’nun 7. maddesi gereği idari işlemin iptali davasının işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içerisinde açılması gerekmektedir. Ancak sicil belgeleri, Subay Sicil Yönetmeliği’nin 28. maddesi yetkili olmayanlara gösterilmemektedir. Yani sicil notu gizlidir. Kişiye herhangi bir tebligat yapılmadığından sicil iptal davası, sicil notunun düşük olduğunun öğrenilmesinden, bu yönde bir tahminin edinilmesinden itibaren 60 gün içerisinde açılmalıdır. Sicilin düşük olduğuna dair kanaat yıllar sonra bile edinilebileceğinden sicil iptal davalarında bir zamanaşımı kuralının uygulanmadığını söylemek mümkündür.
“Bu açıklamalar ışığında dava konusuna dönüldüğünde, davalı idarenin süre aşımı konusunda iddiası, sicil işlemlerinde yazılı bildirim yapılması söz konusu olmadığından sürenin ilgilinin iptali istenen işleme muttali olduğu tarihten itibaren başlayacağı uygulamada kabul edilen bir düşünce olduğu, kıdem sıra kitabındaki değişiklikleri bilmenin sicilleri bilmek anlamına gelmediği, bu hususun AYİM 1 nci Dairesinin yerleşik kararlarından olduğu, bu nedenle davada süre aşımı olmadığı, davacının 1995 yılı 1 nci ve 2 nci sicil üstü ile 1996 yılı 1 nci ve 2 nci sicil üstü tarafından takdir edilen sicil notlarının davacının sicil safahatı ile uyumlu olmadığı, sicil üstleri tarafından takdir edilen sicil notları ile olumsuz kanaatleri destekleyecek mahiyette davacıya herhangi bir ceza, ikaz gibi adli bir işlem yapılmadığı, bu nedenle bu sicillerin Subay Sicil Yönetmeliği hükümlerine uygun şekilde düzenlenmediği, somut sebep ve gerekçeleri ortaya konulmaksızın verilmiş subjektif siciller olduğu kanaatine varılmıştır.” (AYİM.1.D. Tarih : 5.11.2001 22:00:00 Karar No1 : E.2001/1220 Karar No2 : K.2001/1184 )
Dava Açılırken Gerekli Olan Belgeler;
- Takdirler,
- Ödüller,
- Rozetler,
- Kişisel Bilgi Formu,
- Denetleme bilgileri,
- FYDT sonuçları,
- Meslek dışı kendi nam ve hesabına alınan her türlü diploma sertifika ve başarı belgeleri,
- Yurt dışı görevlerinde bulunulmuşsa buna ilişkin belgeler,
- Cezalar (Disiplin durumu ve adli durum),
- Asli Görev Uhdesinde görev verilmişse bunların S – 1’den alınacak belgeleri ve numaraları,
- Konu ile ilgili delil teşkil edecek tüm hususlar ve açıklamaları yazacağınız bir metin.
Astsubaylar, Subaylar ve Jandarma Personeli için Sicilin Önemi:
Sicil notunun gerçeğe aykırı bir şekilde düşük verilmesi nedeniyle gerek TSK personelleri gerekse jandarma personelleri birçok açıdan zarara uğramaktadır. Astsubay ve subayların meslek hayatlarını büyük ölçüde etkileyen sicil notlarının gerçeğe aykırı bir şekilde usulsüz verilmesi durumunda; ilgili personelin terfisi engellenmekte, katılmaya hak kazanabileceği kurs, eğitim ve görevlere katılımı engellenmekte ve hatta düzenli olarak sicil notunun düşük olması nedeniyle meslekten ilişiğinin kesilmesi gibi durumlar ortaya çıkmaktadır. Astsubay Sicil Yönetmeliği, Subay Sicil Yönetmeliği, Uzman Jandarma Kanunu ve Uzman Jandarma Atama ve Sicil Yönetmeliği’nin birçok yerinde sicil notu ve terfi durumuna ilişkin hükümler bulunmaktadır. İlgili personellerin terfi ve kademe ilerlemesinde sicil ne derece önemli olduğu kanun maddelerinde açıkça görülmektedir.
Astsubay Sicil Yönetmeliği’nin 37. maddesi;”Terfi sırasındaki astsubaylar, sınıfları itibarıyla sicil notu ortalaması en yüksek olandan başlanmak üzere yeterlik derecelerine göre sıralanırlar. Sicil notu ortalaması, sicil tam notunun % 60’ı ve daha yukarısı olanlar, Kanunun 85 nci maddesinde belirtilen terfi şartlarını haiz olmaları hâlinde, en yüksek yeterlik derecesinden başlanmak üzere bir üst rütbeye yükseltilirler.”
Subay Sicil Yönetmeliği’nin 41.maddesi; “Teğmen, üsteğmen, yüzbaşı, binbaşı ve yarbay rütbelerindeki subayların terfileri aşağıdaki esaslara göre yapılır. Teğmen, üsteğmen, yüzbaşı, binbaşı ve yarbay rütbelerindeki subaylar, her sınıf kendi arasında (kurmay subaylar kendi sınıflarında), branşlara ayrılan sınıflarda ise branşları içerisinde sicil notu ortalaması en yüksek olandan başlanmak üzere yeterlik derecesine göre sıralanırlar.”
Uzman Jandarma Kanunu’nun 13.maddesi; “Normal bekleme süresi sonunda bu rütbeye ait yıllık sicillerinin ortalaması sicil tam notunun % 60’dan aşağı olanlar o rütbede bir yıl daha bekletilirler. Müteakip yıl sonundaki yıllık sicil notları ortalaması sicil tam notunun % 60 ve yukarısı olanlar bir üst rütbeye terfi ettirilirler. En fazla bekleme süresi sonunda terfi edemeyenler ile bir rütbede en fazla iki defa kademe ilerlemesi yapamayan Uzman Jandarmaların yetersizlikten ilişkileri kesilir.”
Uzman Jandarma Atama Ve Sicil Yönetmeliği’nin 57.maddesi; “Uzman jandarmaların üst rütbeye yükselmelerine esas olan yeterlikleri; o rütbede almış bulundukları mevcut geçerli sicillerine göre bulunacak sicil notu ortalaması ile saptanır. Sicil notu ortalaması o rütbede mevcut geçerli sicillerin sicil belgesi adedine bölünmesi sonucu çıkan nottur. Bölüm sonucu ortaya çıkan rakam kesirli olduğu takdirde iki hane yürütülür.”
Uzman Erbaşlar için Sicilin Önemi:
Uzman erbaşlar için düşük sicil notu kariyerlerini olumsuz etkileyebileceği gibi sözleşme feshine dahi neden olabilecektir. Sicil notunun düşük olması nedeniyle kademe ilerlemesi yapılamayacaktır. Bu durum ise Uzman Erbaş Yönetmeliği’nin 13.maddesi uyarınca sözleşme fesih sebebi olarak düzenlenmiştir. Sicil yılı içerisinde 60 sicil notundan daha düşük not alan uzman erbaşların kademe ilerlemesi yapılamamakta olup bu nedenle sözleşmeleri feshedilmektedir.
Sicil iptal davaları, sonuçları itibarıyla kariyer üzerinde belirleyici etkiye sahip olduğu için titizlikle yürütülmesi gereken bir yargı sürecidir. Bu süreçte izlenecek hukuki stratejinin doğru belirlenmesi adına, sürecin başında idare hukuku alanında deneyimli bir avukata danışmak önemlidir. Konuyla ilgili sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
